Tuesday, October 14, 2014

HRW Asia : Tại sao Hoa Kỳ không nên bán vũ khí cho Việt Nam


Tue, Oct 14, 2014 at 8:31 PM
OCTOBER 14, 2014
·         Author(s):  John Sifton
Published in:  Foreign Policy
Ngày mng 2 tháng Mười, ni các Obama vcông b s ni lng lnh cm bán các thiết b quân s có tính hy dit cho Vit Nam tng được duy trì trong nhiu thp niên qua. Chính quyn Hoa K s cho phép Lu Năm Góc vàcác công ty M được cung cp cho Vit Nam cáthiết b phòng v liên quan đến an ninh hàng hi. Đng thái này trùng khp vi chuyến thăm Washington ca Phó Th tướng Vit Nam Phm Bình Minh  tđó ông đã có các cuc gp vi B trưởng Ngoi giao John Kerry và B trưởng Quc phòng Chuck Hagel – và đượđưa ra khá bt ng. Nếu xem xét các lung ý kiến trái ngược v vđ này, có th suy lun dường như vic gi kín quyếđnh nói trêđến phút cui là ch ý ca phía Hoa K.

Bao trùm lên trên quyếđnh đó là thành tích nhân quyn cc kỳ yếu kém ca Vit Nam và tháđ khăng khăng không chu thc hin nhng ci cách cơ bn ca chính quyn Hà Ni. Cũng ging như nước láng ging phía Bc làTrung Quc, Vit Nam đã thay đi rt nhiu k t khi Hoa K chm dt can thip quân s t gia thp niên 70, khi lnh cm vn vũ khí bđđượáđt: Quc gia nàđã giàu có hơn rt nhiu, đã hi nhp sâu hơn vào nn kinh tế thế gii, và đã ni lng s kim soát ca nhà nướđi vi doanh nghip. Nhưng cũng tương t như trường hp ca Trung Quc, bn cht thc s ca chế đ vđược gi nguyên: Là mt nhà nước phi dân chđcđng, áđt hn chế kht khe v các quyn t do cơ bn.
Chính quyn Hoa K bin h cho quyếđnh thay đi chính sách nói trên vi lp lun rng các thiết b hàng hi không th dùng vào viđàáđi lp. Lp lun này không xáđáng. Đương nhiên, chính quyn Hà Ni s khôngđem ngư lôi ra phóng vàđáđông biu tình. Lc lượng an ninh Vit Nam không cn các thiết b quân s phc tđ dp tt tiếng nói ca nhng người phn đi chính quyn. Khi h mun bt các nhà bđng chính kiến vàblogger, h ch vic lái xe đếđđim biu tình, hay tư gia và bt người cn bt. Vit Nam không cn phi mua súng, dùi cui hay bình xt hơi cay t Hoa K - ngành an ninh Vit Nam có th mua được các trang thiết b không mđt tin này t các th trường sn có.
Nhưng quyếđnh v vic bđu bán vũ khí sát thương ca Hoa K đã gt sang mt bên bao công sc và lòng can đm ca các nhà hođng  Vit Nam, nhng người trông ch Hoa K và các quc gia dân ch khác gây sép buĐng Cng sn cm quyn phi chm dt chính sách đàn áp có h thng và thc hin các ci cách nghiêm túc.
Quyếđnh này pháđi mt thông đip tđng cm quy Vit Nam rng có ci cách hay không là tùy h, vì đng nào h cũng s đượđi x như thếĐây chc chn không phi là loi thông đip chúng ta mun gđến HàNi.
Ni các Obama nói rng chính quyn Vit Nam đang đi nhng bước ngn hướng đến ci cách. Hà Ni t ra sn sàng đi thoi v kh năng đóng ca mt s trung tâm qun chế cưỡng bc lao đng nhng người s dng ma túy, thay thế bng các trung tâm cai nghin t nguyn. Chính ph Vit Nam cũng đã ký, tuy chưa phê chun, Công ước Chng Tra tn, mt công ước nhân quyn quc tế buc các quc gia phi coi tra tn là mt ti hình s, và vào ngày 26 tháng Chín va qua, Vit Nam cũng đã b phiếu thun cho mt công ước ca Liên Hip Quc v quyn ca ngườđng tính, lưỡng tính và chuyn gii. Gii chc Hoa K cũng dn mt bng chng na cđng thái tích cc là vic phóng thích các tù nhân chính tr: khong 10 trường hp trong vòng vài tháng gđây.
Nhưng nếu nhìn k hơn s thy s vic khác hn. Tra tn vn là chuyph biến  Vit Nam, và chính quyn chưa h có hành đng nào hướng ti vic thay đi cáđiu lut hình s hóa t do ngôn lun hay thành lp các tchc chính tr. Nhiu tù nhâđược tr t do trong thi gian gđây b bnh nng hom yếu không làm gì được. V trường hp ca nhà bđng chính kiến ni tiếng Cù Huy Hà Vũ  mt lut gia tng phê phán lãnh đo nhànước tham nhũng và qun lý yếu ké không phi chính quyn phóng thích ông mà thc ra là ép buông lưu vong  Hoa K, vì chính quyn Hà Ni nghĩ rng  đó ông s b hn chế kh năng t chc chng đi chế đ đcđng  Vit Nam.
Đng thi, vn còn hơn 150 người Vit Nam nb kếán trong nhng năm gđây vì bày t ý kiến hay có các hođng khác theo cách ôn hòa vn còđang b giam gi -  trong đó có nhng nhà hođng ni tiếng như Lê Quc QuânTrn Hunh Duy Thc và Nguyn Văn Hi. Vic hành hung các nhà bđng chính kiến, thường do côđ l mt thc hin, đang có chiu hướng gia tăng.
Vit Nam vn tiếp tc hn chế khá ngt nghèo quyn t do tín ngưỡng, đàáp các nhà th Cơ Đc giáđc lp, chùa Pht giáđc lp và các cơ s tôn giáđc lp khác. Trong khi gii chđưa ra con s các cơ s th t đượcđăng ký đang gia tăng, như mt bng chng cho vic ci cách, thì rt nhiu nhà th không mun hoc không được đăng ký và vn b coi là ngoài vòng pháp lut. Dù thế nào chăng na, cũng không th dn s lượng giy đăng ký đã được cđ làm bng chng ca ci cách  vì các nhóm tôn giáo l ra không cn ch s ban phước ca chính quyn mđược tn ti. Đc s ca Liên Hip Quc v t do tôn giáo Heiner Bielefeldt phct ngnchuyến công tác ti Vit Nam vào tháng By vì chính quyn sách nhiu nhng ngườông cn gp và can thip vào công vic cđc s.
Nhng ngường h bán quyếđnh bán vũ khí ca chính ph Hoa K nói rng Vit Nam cn các trang thiết b hàng hi và tàu chiến tt hơđ đi phó vi hành đng tranh chp ch quyn ca Bc Kinh  vùng biĐông NamÁ, nht là sau bế tc v tranh chp hi quân hi tháng Năm, sau khi Bc Kinh đgiàn khoan du trong lãnh hi Vit Nam. Quyếđnh ni lng cm vn phn nào là mt phng trước s kin tháng Năm, nhưng cũng phiđược coi là mt bướđi trong chiến lượxoay trc v ChâÁ” ca ni các Obama nhm tp trung các mi quan tâm v kinh tế và quân s vào châÁ, dù có phi hy sinh mt s giá tr dân ch.
Tp trung quan tâm hơn v ChâÁ trước hết phi là tn trung quan tâm tngười châÁ – trong trường hp này là khong 90 triu người Vit Nam. Quan h ngoi giao khăng khít hơn vi Hà Ni không nêđđược bng shy sinh quyn li ca nhng người dân, nhà hođng, blogger đang đu tranh cho dân ch và t do.

No comments: